Çalma Hastalığı (Kleptomani)

Çalmadan duramayan bu kişiler genellikle aşağıdaki şekilde söylemler ya da düşünceler içine girerler:

“Markete gittiğimde oradaki çikolataları çalmak için inanılmaz arzu duyuyorum. Bunun yanlış olduğunu biliyorum. Direniyorum, geriliyorum. Sonra çalıyorum ve müthiş rahatlıyorum. Ardından ise pişman oluyorum.”

“Çaldıklarımın hiçbir maddi değeri yok. Ivır zıvır, abur cubur vb. ”

“Ben hırsız değilim”

“Çalmak için plan yapmadım. Düşünmedim. Sadece çaldım.”

Bu sorun, kişinin gereksinim duymadığı halde, parasal değeri ile ilişkisiz olarak nesneleri çalma dürtüsünü engelleyememe halidir. Kişi, çalma davranışının olumsuz sonuçlarını bildiği, bu davranışının sonucunda sıkıntı, utanç duyduğu halde dürtülerine karşı koyamamakta, aynı şeyi tekrarlamaktadır.

Diğer dürtü kontrol bozuklukları çalma hastalığına eşlik edebilir. Erkeklerde ateş yakıp yangın çıkarma (piromani), patolojik kumar oynama, öfke kontrol sorunları, kadınlarda ise, saç, vücut tüylerini yolma hastalığı (trikotilomani) bu sorunla beraber görülebilmektedir.

Çalma hastalığının başlıca üç türü olduğunu söyleyebiliriz:

1. Aralıklarla çalıp, uzun süre buna ara verenler
2. Bir süre boyunca çalıp bir süre ara verenler
3. Hayat boyu çalanlar

Çalma Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

Çalma hastalığının nedenleri konusunda çeşitli görüşler vardır. Psikanalitik kurama göre, insanda doğuştan geldiğine inanılan bir alt benlik vardır. Alt benlik, her an haz almak istemektedir. Üst benlik ise, otoriteyi temsil eden kişilerin etkisi ile oluşmuş bir benliktir. Üst benlik, topluma uyum sağlamak için, kişinin isteklerine sınır koymaktadır. Benlik ise, üst benlik ve alt benlik arasında dengeyi sağlamaya çalışır. Bu görüşe göre, çalma davranışı gösteren kişilerde, alt ve üst benlik arasında kalan ego dengeyi sağlayamamaktadır. Üst benliğin etkisi artmış, acımasızlaşmıştır. Kişi, kendisini cezalandırmak, suçlamak için çalma eylemlerine başlamaktadır. Freud’ a göre, bireyin bastırılmış çatışmaları rol oynamaktadır. Çalma davranışı ve çalınan nesneler cinsel bir doyum sağlamaktadır. Bu kuramda, “3-5 yaş” arasında görülen, Freud tarafından fallik dönem olarak adlandırılan, çocuğun cinsel organlarına yönelik ilgisinde yoğunluğun olduğu dönemlerde karşılaşmış olduğu sorunlarla ilişkili olabileceği düşünülmektedir.

Günümüzde dürtüsel çalma sorununu yaşayan kişilerde, çocukluk döneminde yaşanan travmatik yaşantıların bu sorunun gelişiminde oldukça belirleyici olduğunu görmekteyiz. Çalma davranışı olan kişi, travmatik yaşantıların etkisini ve oluşturduğu olumsuz duygu hallerini bastırmak için bilinçdışı bir çabayla bu semptomu geliştiriyor gözükmektedir. Aynı zamada, travmatik deneyimler sonucunda ortaya çıkan ve bastırılmak ve görmezden gelmek zorunda kalınan öfke birikimi sonucunda kişinin çalma davranışını sergileyerek öfkesini hedef değiştirerek ifade etme ve öcünü alma durumu söz konusudur. Bu kişilerde, travmatik olayların etkisi travma çalışması ile psikoterapide çalışıldığında çalma davranışının kaybolduğunu görürüz. Çalışmalardan elde edilen bu sonuçlar travmatik deneyimlerin bu sorunun ortaya çıkmasındaki belirleyici etkiyi onaylamaktadır.

Çalma Hastalığının Eşlik Ettiği Psikiyatrik Bozukluklar Nelerdir?

Klinik çalışmalar ve gözlemler çalma sorununun nerdeyse hiçbir zaman tek başına yaşanan bir durum olmadığını göstermektedir. Bu sorunu dile getiren kişilerde, dürtüsel çalma ile beraber psikiyatrik bir ya da birkaç sorunun olduğu görülür:

• Depresyon
• Takıntılar
• Alkol ve Uyuşturucu Kötüye Kullanımı
• Cinsel İşlev Bozuklukları
• Kişilik Bozuklukları
• Dissosiyatif Bozukluklar
• Yeme Bozuklukları
• Kompulsif Alışveriş

Çalma Davranışı Hangi Hastalıkların Sonucunda Görülebilir?

Dürtüsel çalma, bazı kişilerde beyinle ilgili fiziksel rahatsızlıklar sonucunda da ortaya çıkabilmektedir:

• -Epilepsi
• -Beyin Atrofisi
• -Demans
• -Bazı tümörler

Bazı ilaçların yan etkileri de çalma davranışına yol açtığı gözlemlenmiştir.

Tedavi

Çalma Hastalığı (Kleptomani) tedavisi mümkün olan psikolojik sorunlar arasındadır. Her vakayı kendi içerisinde değerlendirmek önemlidir. Bu sorun dürtüsel bir bozukluktur ve altta yatan psikolojik sorunlar her zaman söz konusudur (beyinle ilgili fiziksel hastalıklar hariç)

Erişkinlerde, diğer dürtüsel davranışlarda olduğu gibi dürtüsel çalma davranışında da çocukluk döneminde yaşanan travmatik deneyimlerin belirleyici olduğunu görmekteyiz. Bu sorunu yaşayan çocuklardaa ve ergenlerde görülen belirleyici nedenler arasında da sorunun başlangıcından önce yaşanmış travmatik olayların ya da aile içinde yaşanmış olan şiddet, duygusal istismar, kayıp gibi travmatik durumların etkili olduğunu görürüz. Diğer taraftan, hem çocuk ve ergenler hem de erişkinlerde, bir süredir devam eden ve halen varlığını sürdüren aile içi sorunların çalma davranışına yol açabildiğini gözlemleriz. İster geçmiş travmatik mevzuların etkisi olsun ister bir süredir devam eden ve hali hazırda süren stres unsurları olsun, belirleyici bu nedenler psikoterapide çalışıldığında çalma dürtüsü ve davranışı ortadan kalkar.

DOÇ. DR. ADNAN ÇOBAN

PSİKİYATRİST-PSİKOTERAPİST

Çalma Hastalığı Nedir? Hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız eğer ki; İlgili linke tıklayabilirsiniz.