Karpuzları Çamaşır Makinasına Atıyorum

Takıntılar insan beyninin zihinden uzaklaştıramadığı toksik düşüncelerdir. İnsanda olumlu ve olumsuz bütün düşünceler mevcuttur. En ulvi düşüncelerden en sapık düşüncelere kadar geniş bir düşünce yelpazesine sahiptir insan beyni. Sağlıklı bir beyin düşünceleri üretmenin yanında kontrol edebilir ve eliminasyondan geçirebilir.  Bu sayede milisaniyeler içinde oluşan yüzlerce toksik düşünceyi zihnimizden uzaklaştırabilir. Toksik düşünceler takılmadan akıp gider. Bu mekanizmanın işleyebilmesi serotonin hormonunun normal seviyede olmasıyla mümkündür. İşte serotonin seviyesinde bir düşme söz konusu olduğunda beyin toksik düşünceleri uzaklaştırmada zorlanır, bu düşünceler akıp gitmek yerine takılmaya başlar ve beyni sürekli meşgul etmeye başlar.  Bunun sonucunda da takıntılar baş gösterir.

En sık görülen takıntı çeşidi temizlik takıntısıdır. Temizlik takıntıları kişinin elinin, bedeninin, giysilerinin, yaşadığı mekanın, kirli olduğuna inanılan bir nesneyle karşılaşması sonrasında ortaya çıkan aşırı kirlenmişlik düşünceleri ve aşırı temizlik yapma davranışıdır. Kişinin en büyük korkusu kirlenmektir. Kirlenme korkusu bazen hastalık ve enfeksiyon korkusuyla birlikte olur.

Temizlik Takıntısı Neler yaptırır?

Temizlik takıntısı absürt ve bir o kadar da trajikomik belirtilere sebep olur. Alışverişten geldikten sonra alınan bütün malzemelerin temizlenmesi, ekmeğin temiz ve ıslak bir bezle silinmesi, karpuz, patates ve ıspanak gibi kum tutan sebzelerin bulaşık makinasında yıkanması bunlardan bazıları. Dışarıdan geldikten sonra soyunarak direk banyoya girmek ve duş alıp temiz elbiseleri giydikten sonra salona geçmek çok tipik bir ritüeldir. Bu durum bazen öyle şiddetlenir ki ev hanımları çocuklarını ve eşlerini banyoya girmeden eve almazlar. Bir müddet sonra evin tadı kaçar, eşlerin arası bozulur, ayrılmalara kadar giden istenmeyen durumlar söz konusu olur. 

Yine çalıştıkları yerlerde tuvalete giremeyen, kapı kollarını mendille açan, kimseyle el sıkışamayan, saatlerce musluğun başında ellerini yıkayan insanlara da rastlanır. 

Bazı kişiler temizlik takıntısını sadece evlerinde yaşarlar. Kişi kendi evinde son derece takıntılı başkalarının evinde rahattır. Evine misafir geldiğinde tedirgin olur. Misafir gider gitmez bütün koltuk örtülerini, halıları v.s. yıkar. İleri safhada misafir kabul edemez. Yakınlarıyla ve arkadaşlarıyla bu yüzden arası açılır. Evdeki eşyaları her gün defalarca temizlemek, çamaşırları ve bulaşıkları 4-5 defa üst üste yıkamak gözlenen bir diğer takıntı tablosudur. Kişi tekrar tekrar yıkama yüzünden bütün zamanını temizlikle geçirmek zorunda kalır. Çok yorulur, yıpranır ve bir zaman sonra tükenir, hiçbir şey yapmamaya başlar. Bir hastam havadaki tozları temizlesin diye elektrikli süpürgeyi havaya doğru tutup 1-1,5 saat çalıştırıyor, kara kışta bile camları açıp odaları havalandırıyordu. Çocukları ve eşi bu durumdan son derece rahatsızdılar. Oğlu “hocam kışın buz gibi odalarda yatmak zorunda kalıyoruz” diye dert yanmıştı. Temizlik takıntısı olan kişiler umumi tuvaletlere giremez, şehir dışına çıktıklarında hotellerde kalamaz, kalsalar bile otelin havlularını ve çarşaflarını kullanamazlar. Temizlik takıntısı eşlerin cinsel hayatına da etki eder. Her ilişkiden sonra bütün çarşafları kaldırıp çamaşır makinasına atma ritüeli yüzünden cinsellik bir kâbusa dönüşür. Zamanla bu ritüel cinselliğin doğallığını ortadan kaldırır ve eşleri birbirinden uzaklaştırır. 

Tedavide Terapi ve EMDR 

Temizlik takıntılarında ilaç tedavisi mutlaka düzenlenmelidir. Ancak tek başına ilaç tedavisi çoğu zaman yetersiz kalır. Terapi programları eklenmezse gereksiz ve yüksek doz ilaç kullanmaları söz konusu olur. Kognitif-davranışçı ve travma yönelimli terapiler takıntılarda son derece etkili olur ve başarı şansını yükseltir. Temizlik takıntılarının altından çoğu zaman suçluluk, günahkarlık, sorumluluk, hata yapmışlık düşüncelerini dikte eden travmalar yatar. Bu tür takıntılarda EMDR yöntemi ile kısa sürede sonuç alınır.

DOÇ. DR. ADNAN ÇOBAN

PSİKİYATRİST-PSİKOTERAPİST