Karşı Gelen Çocuk

Karşı gelmeye eşlik eden bir durum çabuk sinirlenmedir. Çocuğun gelişiminin bazı dönemlerinde bu durum görülebilir. Anne babanın tutarlı davranışları ile bu problem aşılabilir.

Özellikle okul öncesi dönemde bazı çocuklarda karşı gelme davranışı sıklıkla görülmektedir. Bu çocuklar düşünmeden hemen itiraz etme “hayır” deme eğilimindedir. 1 yaşından itibaren çocuklar kendi arzu ve istekleri ile hareket etme eğilimindedir. Anne babanın koyduğu sınırlar, yaşam biçimi, ilişki şekli de çocuğun sosyal yaşamın sınırlarını öğrenmesine katkı sağlar. Üç yaş civarındaki çocuk kendi özgürlüğünü fark etmeye, otoriter tutumlara karşı gelmeye başlar. Çocuğun kendi istekleri konusundaki inatçılıkları, tutturmaları karşısında anne babanın sabırlı, tutarlı ve sınırları da önemseyen davranışları sayesinde çocuğun bu davranışları söner.

Karşıt gelme bozukluğu olan çocuklar ev ve arkadaş ortamında ilişkiye girme, ilişkiyi sürdürme sorunu yaşamaktadır. Kuralları sürekli kendileri belirlemek isterler, kendilerinden başka otorite kabul etmezler. Kendi istedikleri olmadığında oyunu terk ederler ya da oyunu bozmaya çalışırlar. Bu durum çocuğun grup içinde istenmemesine, grup oyunlarına çağrılmamasına neden olur. Çocukla konuşulduğunda kendisini haklı olarak görür ve kendini değiştirmeye çalışmaz.

Ev ortamında ise, özellikle anne ile giyinme, yemek yeme, temizlik vb. konularda çatışma yaşanır. Anne baba çocuk ilişkisi zedelenebilir. Anne ve babanın baskıcı, otoriter tutumları çocuğun öfkesini ve tepkisini daha da arttırır.

Çocuk, okulda ve evde sürekli otoriteye, kurallara karşı gelme davranışı gösteriyorsa, karşı gelme davranışına saldırgan ve yıkıcı davranışlar eşlik ediyorsa, mutsuzluk, intihar etme isteğini dile getiriyorsa bir uzmandan yardım alınmalıdır.

DSM IV’e göre, Karşı Gelme Bozukluğu

En az altı ay süren, bu sırada aşağıdakilerden dördünün (yada daha fazlasının) bulundupu bir olumsuzluk ve karşı gelme davranışı örüntüsü şeklinde tanımlanır:

1. Sık sık hiddetlenir(huysuzlaşır)
2. Sık sık büyükleriyle tartışmaya girer
3. Büyüklerinin isteklerine ya da kurallarına uymaya çoğu zaman etkin bir biçimde karşı gelir ya da bunları reddeder
4. Çoğu zaman isteyerek başkalarını kızdıran şeyler yapar
5. Kendi yaramazlıkları için çoğu zaman başkalarını suçlar
6. Çoğu zaman alıngandır çabuk darılır ya da başkalarınca kolay kızdırılır
7. Çoğu zaman içerlemiş kızgın ve güceniktir
8. Çoğu zaman kincidir ve intikam almak ister

Çocukta Karşı Gelmenin Temel Nedenleri

Karşı gelme bozukluğunu temel nedenleri;

• Yorgunluk, mutsuzluk, hayal kırıklığına uğrama
• Güçlü görünmeye çalışma (başka çocuklar tarafından korkutulma, başkalarından güçlü görünmek için korkutma)
• Daha fazla güç ve yetkinlik arzusu
• Uzlaşma becerisinin kısıtlı olması.

“Karşı gelme ve çabuk sinirlenme çocuğun kaygılı olduğunu da gösterir”

Çabuk sinirlenme, karşı gelme çocuğun kaygı olduğunu da gösterir. Kaygı hali ve bazı konularda içsel çatışma yaşayan çocuklar sıklıkla anne babalarına karşı gelirler. Kaygının nedenleri arasında;

• Kardeş Kıskançlığı
• Anne veya babanın ilgisizliği
• Okul problemleri
• Eleştirici ebeveyn tutumları
• Çocukluk çağı depresyonu
• Cezalandırıcı disiplin tutumları
• Evlilik çatışması (Çocuklar problemi yanlış yorumlayarak kendilerinin kötü oldukları ve anne babalarını hayal kırıklığına uğrattıklarını düşünebilirler)
• Psikososyal faktörler sayılabilir.

Ailelere Öneriler

• Çocuğun olumlu davranışları pekiştirilmeli, ödüllendirilmelidir.
• Çocuğu olumsuz davranışları ile ilgili eleştirmekten, her davranışının nedenini araştırmaktan kaçınılmalıdır.
• Çocuğun bireyselliğine saygı gösterilmelidir. Aile ve arkadaş ortamında, çocuğun kendisini önemli değerli hissetmesi sağlanmalıdır.
• Anne babanın çocuğun karşı gelme davranışına neden olduğunu düşündüğü tutum ve davranışlardan kaçınması önemlidir.
• Kurallar anne, baba ve çocuk tarafından birlikte belirlenmelidir. Sınırlar esnek olmalı, bu sınırlar içinde çocuğun esnek hareket edebilmesi sağlanmalıdır.

  DOÇ. DR. ADNAN ÇOBAN

  PSİKİYATRİST-PSİKOTERAPİST

Kardeş Kıskançlığı hakkında bilgi almak isterseniz eğer ki; İlgili linke tıklayabilirsiniz.