Konversiyon Bozukluğu

Konversiyon Bozukluğunun Belirtileri nelerdir?

• Koordinasyon ve denge bozukluğu
• Kol ve bacaklarda felç
• Yutkunmada zorluk
• Konuşmada zorluk çekme
• Bulanık görüş, çift görme veya körlük
• Sağırlık
• Kasılmalar
• Dokunma duyusunda hissizlik
• Halüsinasyonlar
• Yürümede zorluk
• Acı hissinin kaybı
• Tuvalete çıkmada gecikme

Konversiyon Bozukluğunun Nedenleri

Konversiyon bozukluğunun asıl nedeninin kişinin bilinçaltında yatan yaşam stresi ile boğuşması, duygusal çatışmaları, diğer zihinsel bozukluklar ve depresyon olduğu düşünülmektedir.

Geçmiş Travmatik Yaşantılar

Son zamanlardaki klinik uygulamalar, gözlemler ve psikoterapi çalışmalarından elde edilen veriler ışığında bakıldığında bu bozukluğun nedeni olarak daha belirgin bir tablo ortaya çıkmaktadır. Yakın ya da uzak geçmişte yaşadığımız travmatik olayların duygusal etkilerini beynimiz yeterince işleyemediği zaman, bu etkilerin kendisini gösterme şekillerinden biri fiziksel semptom gelişmesidir.

Artık klinik gözlemler geçmiş travmatik yaşantıların psikolojik sorun gelişmesinde ne kadar belirleyici olduğunu göstermektedir. Travmatik olay ya da durumların yol açtığı birikmiş stresin baş aktör olduğu görülmektedir. Nitekim, hastayı bu şekilde değerlendirip araştırmanızı bu bakış açısıyla yaptığınızda, karşınıza travmatik yaşantılar mutlaka çıkmakta ve bunlar üzerinde uygun psikoterapi çalışması yapıldığında semptomun ortadan kalktığını ve bir daha kendini göstermediğini görürsünüz.

Pek çok diğer psikolojik hastalıkta olduğu gibi bu sorunda da özellikle sorunun sürmesine katkıda bulunan bazı etkenler vardır. Bunlar birincil ve ikincil kazanç dediğimiz unsurlardır.

Birincil ve İkincil Kazançlar

Birincil kazanç kişinin psikolojik rahatsızlığının sıkıntı ve kaygısından kurtulmasıdır. Yani kişinin beyni temelde yaşadığı psikolojik sorunun verdiği acıyla yüzleşemediği için başka bir sorun ortaya çıkarmaktadır. Bu durum beynin bastırma mekanizması ile ilgilidir. Eğer bu mekanizma olmasa geçmişte yaşadığımız travmatik olayların duygusal etkilerini olduğu gibi her an yaşardık. Bu söz konusu olamaz çünkü bu şekilde yaşantıyı sürdürmek imkansızdır. Bu nedenle beynimiz olumsuz etkilenmeler sonucu oluşan olumsuz duygu birikimlerini bastırır. İşte bu birincil kazançtır. Bu birikmelerin beyinde limbik sistemde olduğu son araştırmalarda kendini göstermektedir. Ancak bastırılan olumsuz duygular orta beynimizdeki limbik sistemde uslu bir şekilde durmazlar ve bize dolaylı bir şekilde çeşitli sıkıntılar yaşatırlar. Bu sıkıntılardan biri de kişide konversiyon bozukluğu sorununun gelişimidir.

Bilinç Dışı Bir Süreç

İkincil kazanç ise, kişinin fiziksel semptomlarını kullanarak ve hastalığını bahane ederek günlük sorumluluklardan kaçmasını kolaylaştırmasıdır. Bu durum bilinç dışı bir süreçtir. Kimse sorumluluklarından kaçmak için bilinçli olarak konversyon bozukluğu geliştiremez. Konversiyon bozukluğu olan kişinin çevresindeki insanlar, aile bireyleri ya da iş yerindeki insanlar, böyle bir rahatsızlık olduğunu bilmedikleri için, kişinin yaşadığı konversif durumları sorumluluklardan kaçmak için bilerek yaptığını düşünebilmektedir.

Konversiyon bozukluğu gelişimine en çok katkıda bulunan travmatik yaşantıların kişinin geçmişte yaşadığı fiziksel, duygusal ve cinsel istismar olduğu gözlemlerimiz arasındadır.

Tedavi

Son dönemdeki klinik gözlem ve deneyimler, konversiyon bozukluğunun yaşanmış travmalarla ilgisi olduğunu göstermektedir. Bu ilişki klinik uygulamalarda tutarlıdır; klinik çalışmalarda, bu bozukluğa sahip kişilerle, yaşamış olduğu geçmiş travmalar psikoterapide travma çalışması ile çalışıldığında, konversif semptomların ortadan kalktığı görülmektedir.

İlaç tedavisi ve psikoterapi beraber uygulandığında sonuca daha kısa sürede ulaşılmaktadır. Psikoterapi yöntemi olarak EMDR kullanıldığında oldukça başarılı sonuçlar alınmaktadır.

DOÇ. DR. ADNAN ÇOBAN

PSİKİYATRİST-PSİKOTERAPİST