Şizofrenide Ekt (Elektro Konvülsif Tedavi=Elektroşok) Nedir?

Elektro konvülsif tedavi (EKT), halk arasındaki tabirle “elektroşok” “şok” tedavisi, bir beyin stimülasyon tekniğidir. Elektro konvülsif tedavide beyinden hafif doz elektrik uyarımı verilerek suni bir epilepsi nöbeti oluşturulur. Hastaya genellikle 70 ile 170 volt arasında değişen bir gerilimde, 100 milisaniye ile 6 saniye arasında değişen bir sürede yaklaşık 800 miliamper şiddetinde elektirik uyarımı verilir. 1938 yılından beri uygulanan, en eski ve güvenilir tedavi yöntemlerinden biridir. Özellikle şizofreni, katatoni, majör depresyon ve manide etkilidir.

EKT Uygulaması Nasıl Yapılır?

EKT hasta ve yakınlarının rızası olmaksızın uygulanmaz. Onlardan onayladıklarına dair bilgilendirici onam belgesi imzalatılarak alınır.  Uygulama öncesi hastanın anesteziye uygunluğu ve EKT’ye engel bir durumunun olup olmadığı tespit edilir. Uygunluk verildikten sonra bir anestezi uzmanı ile bir psikiyatristin nezaretinde acil müdahale imkanına sahip bir tedavi odasında öncelikle kas gevşemesi ve uyku veren anestezik ilaçlar verilir. Daha sonra hastanın alnına yerleştirilen iki elektrottan birkaç saniye süre ile elektrik akımı verilir. Bu akım beyinde ritmik bir elektrik aktivitesi oluşur (sara benzeri) ve bazı beyin kimyasallarının salınmasını sağlar. EKT uygulaması ortalama 5 dakika sürer, işlem bittikten sonra 15-20 dakika hastanın tamamen uyanması sağlanır. Bu sırada tedavi ekibi hastanın yanında olur.

Şizofrenide EKT Ne Sıklıkta Ve Kaç Seans Uygulanır?

Tedavi genellikle haftada üç kez uygulanır ve hastanın semptomları geçene kadar devam edilir. Tedavinin ardından hastalar genellikle ilaçla tedaviye devam ederler ve zaman zaman tekrar Şizofrenide EKT alabilirler. Genellikle uygulanan protokoller hastanın iyileşme cevabına göre 7, 10, 12 seans şeklindedir. İhtiyaç halinde daha yüksek seanslar da uygulanabilmektedir.

EKT Güvenilir Bir Tedavi Midir?

İçinde “şok” kelimesi geçtiğinden çoğu kişi bu tedavinin beyinde kalıcı bir hasar oluşturacağını düşünür. Oysa Elektrokonvülsif Tedavi (EKT) şizofreni başta olmak üzere bazı psikiyatrik rahatsızlıklarda kullanılan, etkin ve güvenilir bir tedavi yöntemidir. EKT 1938’den beri bir çok psikiyatrik bozukluğun tedavisi için kullanılmaktadır. O zamandan bu zamana EKT, hem etkinliği artırılmış hem de yan etkileri azaltılmıştır. Örneğin eskiden uygulamalar anestezisiz yapılırken artık mutlaka anestezi ile uygulanmaktadır.

Zor zamanlarda imdada yetişen, hastanın kısa zamanda kontrol altına alınmasını sağlayan, yaşlılarda ve hamile kadınlarda bile güvenle uygulanabilen bir yöntemdir. Şizofrenisi yeni başlayan kişilere yapılan EKT’nin, en az şizofreni ilaçları kadar etkili olduğu ve bu dönemde psikoterapiden daha çok yarar sağladığı ortaya konmuştur. Hatta EKT’nin şizofreni ilaçlarından da etkili olduğunu gösteren araştırmalar vardır. Özellikle yeni başlayan ya da aktif dönemde olan şiddetli şizofreni vakalarında uygulanan EKT, durumun kontrol altına alınması ve hastanın bir an önce iyileşmesi bakımından çok üstün bulunmuştur.

Şizofrenide EKT İyileştirir mi?

EKT’nin kronik şizofrenide etkisi nispeten daha zayıf bulunmuştur. Ancak klinik deneyimler dâhilî ve nörolojik açıdan bir engel olmadığı takdirde kronik hastalarda bile bu tedavinin en az bir kür uygulanması gerektiği yönündedir.

İşlem esnasında ne bir sıkıntı, ne de bir korku duyulur. Hastalığı yeni başlamış, yemeyen, içmeyen, sosyal hayattan iyice kopmuş, intihar riski olanlarda ve paranoid şizofrenilerde ilaç tedavisiyle birlikte EKT de uygulanmalıdır.

EKT’nin Kalıcı Ve Korkutucu Yan Etkileri Var Mıdır?

EKT’nin yan etkisi geçici unutkanlıktır. Bu durum hafif düzeyde seyreder ve hasta her şeyi unutmaz. Sadece hastane döneminde yaşadığı ufak tefek olayları ve detayları hatırlayamaz. Söz konusu unutkanlık iki üç ay içinde geçer. Kalıcı bir hafıza kaybı söz konusu değildir.

Kaynaklarda EKT kullanımının kesinlikle yasak olduğu bir durum zikredilmez. Beyinde iltihaplanma, kanama, pıhtı söz konusuysa, kalple ilgili bir sorun varsa anestezi açısından bir sakınca olup olmadığı değerlendirilmelidir. Yoksa bu durumlar da EKT’ye engel değildir.