Şizofrenili hastalarda psikomotor yavaşlama, reaksiyon zamanında uzama, yazmada, çizmede ve ince motor hareketlerde yavaşlama gibi işlemleme hızındaki yavaşlamayla ilişkilidir. Negatif belirtilerle psikomotor yavaşlama arasında yakın bir ilişki söz konusudur. O yüzden psikomotor yavaşlama sıklıkla stupor ve avolüsyon gibi negatif belirtilerle birlikte gözlenir. Psikomotor hızlanma da kendisini grimas, manyerizm, dezorganize davranışlar, sallanma, dönme gibi stereotipik harekelerle gösterir. Pozitif belirtilerle psikomotor hızlanma arasında ilişki vardır ve pozitif belirtilere sıklakla psikomotor hızlanma belirtileri de eklenir.
Şizofrenide İstemsiz Hareketler Nelerdir?
Şizofrenide diskinezi, tik gibi istemsiz hareketlere de sıklıkla rastlanır. Diskinezi en sık görülen istemsiz harekettir ve ağız, yüz, dudak, boyun ve solunum kaslarında oluşan istemsiz ve tekrarlayıcı hareketlerle kendini gösterir. Kendiliğinden ortaya çıktığı gibi ilaç yan etkilerine bağlı olarak da gelişebilir. İlaçlara bağlı olarak gelişen kalıcı diskinezi tablosuna tardiv diskinezi adı verilir. Ancak hiç antipsikotik ilaç almamış şizofrenili hastalarda da diskinezi görülebilir ve bunların bir kısmı antipsikotik tedaviyle geçebilir.
Şizofrenide Silik Nörolojik Belirtiler Nelerdir?
Silik nörolojik belirtiler (SNB) şizofrenili hastalarda görülen diğer önemli motor belirtilerdir. SNB daha çok kortiko-talamo-serebello-kortikal döngüdeki bir bozukluktan kaynaklanmaktadır. SNB koordinasyon, duyu entegrasyonu ve sıralı motor eylemler ile ilgili nörolojik bozuklukları ifade eder. Şizofrenili hastalarda bu belirtiler yürüyüş, denge, disdiyadokokinezi, parmak-burun testi, sağ-sol ayırımı, yumruk-halka testi, yumruk-kenar avuç içi testi, karmaşık hareketleri sıralama gibi nörolojik muayene yöntemleri ile tespit edilir ve hastalar bu testlerde düşük performans gösterir. Şizofrenili hastalarda SNB görülme sıklığı sağlıklı insanlardan daha fazladır.
Sağlıklı bireylerde SNB %5 oranında görülürken şizofrenili hastalarda %50 ila %65 arasında görülür. Bu belirtiler şizofreninin ilk epizodundan önce, ilaç kullanımından ve nörolojik süreçlerden bağımsız bir şekilde oluşur. Hastalanmamış olan birinci derece akrabalarda da gözlenir. SNB negatif belirtilerle ve bilişsel bozukluklarla çok güçlü bir ilişkiye sahiptir. O yüzden bu belirtiler şizofrenide nörogelişimsel bozukluğa işaret eden bir “trait marker” olarak kabul edilir.
Şizofrenide Katatonik Davranışlar Nelerdir?
Katatoni anormal motor hareketlerle görülen, aynı zamanda amaca yönelik hareket etmeyi ve duygulanımı da bozan bir sendromdur. Saf motor belirtiler postür alma, manyerizm, grimas, hareketsizlik, katılık, stereotipik (tekrarlayıcı) hareketler, katalepsi ve balmumu esnekliğidir. Bunlara ilaveten isteğe bağlı hareketlerde azalma, otomatik itaat, negativizm, yemeyi reddetme, geri çekilme ve iki değerlikli davranışlar da gözlenir. Ritüalistik ve stereotipik hareketlerle eko fenomenler (ekomimi, ekolali), stupor, eksitasyon, çıplak dolaşma, verbijerasyon ve perseverasyon da katatonik belirtiler içinde yer alır.
Şizofrenide en sık görülen katatonik belirtiler mutizm, postür alma, stereotipiler ve manyerizmdir. Katatonik belirtiler antipsikotik tedaviye çok iyi cevap verirler.
Şizofrenide Parkinsonizm de Görülür Mü?
Şizofrenili hastalarda görülen önemli belirtilerden biri de parkinsonizmdir. Parkinsonizm istirahat tremoru, kas katılığı, hareket yavaşlığı, duruş reflekslerinin yokluğu, eğik duruş ve motor donma ile karakterizedir, ancak şizofrenide daha çok kas katılığı ve hareket yavaşlığı şeklinde görülür. Parkinsonien belirtileri şizofrenide sadece antipsikotiklerin sebep olduğu bir durummuş gibi görülse de araştırmalar hiç tedavi almamış şizofrenili hastaların bile %45’inde en az bir Parkinson belirtisi, %28’inde de en az bir hafif ekstrapiramidal bozukluk belirtisi yaşadığını ortaya koymuştur. Yine şizofrenili hastalarda ilaca bağlı olmaksızın %15-20 parkinsonizm, %10-15 diskinezi ve %5-10 da akatizi şeklinde birincil ekstrapiramidal sistem sorunu tespit edilmiştir.
Hareket bozuklukları antipsikotik ilaçlara bağlı olarak da gelişir. Ancak bazı araştırmalar tedavi öncesinde var olan parkinsonizm, diskinezi, katatoni ve akatizi belirtilerinin antipsikotik ilaçlarla iyileştiğini de göstermiştir. Araştırmalar ve tespitler bize şizofrenide hareket bozukluklarının sıklıkla görüldüğünü, ancak bunun sadece ilaçla ortaya çıkmadığını, şizofreninin nörogelişimsel bozukluğunun bir doğası olarak da oluştuğunu göstermektedir.
Şizofrenide Düşüncenin Hızında, Amaca Uygunluğunda Ve Çağrışımların Düzeninde Ne Gibi Bozukluklar Oluşur?
Düşüncenin süreçsel özellikleri, düşüncenin hızını, amaca uygunluğunu ...
Şizofrenide Yazma Bozuklukları Nelerdir?
Konuşma ve dil kullanımındaki bozukluklar yazıya da yansır. Şizofrenil...
Şizofrenide İlaç Tedavisi Nasıldır?
Şizofrenide kullanılan ilaçlara genel olarak antipsikotik adı verilir....
