Tikler

Tikler, karşı konulamaz bir şekilde aniden ortaya çıkan, tekrarlayan ve ritmik olmayan sesler ve davranışlardır. Okul çağında görülebilen geçici ve tek belirtili tiklerin yanı sıra Tourette Bozukluğu da vardır.

Tik Çeşitleri

Yüzdeki tikler (göz kırpma, burun kıvırma, kaşları kaldırma vb.) en sık görülen tikler arasındadır. Baş bölgesinde görülen tikler arasında baş oynatma, burun çekme, üst üste gelen öksürmeler şeklindeki tikler gelmektedir. Boğaz bölgesinde yutma ya da yutar gibi hareket etme, hıçkırma, boğazı temizlemeye zorlama, dudakla birlikte yapılan tikler vb. gelmektedir. Bunun yanı sıra dizi, ayakları sallama, çıtlatma, kulakları oynatma, kaşları kaldırma, kolları sıvama vb. tiklerde görülebilmektedir. Kişi iç gerilimlerinden, çatışmalarından kurtulmak için tikleri kullanmaktadır. Tikler engellenmeye çalışıldıkça daha çok artış göstermektedir.

Tiklerin Sıklığı ve Yaygınlığı

Tiklerin sıklığı ve şiddeti değişebilmektedir. Korku, tedirginlik, kaygı yaratan ortamlarda artmaktadır. Uyku esnasında ise kaybolmaktadır. Çocuklukta ve erken ergenlikte başlamaktadır. Özellikle 6-7 yaşlarında daha sık görülmektedir. Erkek çocuklarda kızlara göre 3 kat daha fazla görülmektedir.

Tiklerin Oluş Nedenleri

Tiklerin merkezi sinir sistemindeki bozukluk sonucu oluştuğunu ileri süren bir görüşün yanı sıra ruhsal etkenlerin önemli olduğunu ileri süren bir görüş de bulunmaktadır. Ruhsal etkenlerin başında erken yaşlarda başlayan ve süren korku, kaygı, gerginlik yer almaktadır. Kişi saldırganlık dürtülerini dışa vurmadığı takdirde bilinç altındaki arzular istem dışı bir takım davranışların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. İstem dışı bu hareketler zamanla alışkanlık haline gelmektedir.

Tiklerin bir diğer nedeni de taklittir. Çocuk taklit yoluyla öğrenirken çevresindekilerin bu şekildeki tik davranışlarını da edinebilir.

Tiklerin Tedavisi

İlaç tedavileri yanı sıra psikoterapi ve gerekli olursa aile ile de çalışılarak çözüme gidilir. Saç, kaş, kirpik yolma durumun da uygulanan yöntemler tikler için de geçerlidir. Ailenin ve çevrenin tiklerin istem dışı olduğunu kabullenmesi ve destekleyici yaklaşımda bulunması önemlidir.

DOÇ. DR. ADNAN ÇOBAN

PSİKİYATRİST-PSİKOTERAPİST