Uyuşturucuda Aile Faktörü

Toplumun en küçük birimi olan ailedeki yapısal sorunlar, maddi ve manevi değerlerdeki zayıflamalar ve bozuk iletişim tarzları uyuşturucu bağımlılığında önemli bir yer tutuyor. Ayrı yaşayan, boşanmış veya sürekli kavga eden ebeveynlerin çocuklarında ruhsal travmaya bağlı uyuşturucu sorunları görülebiliyor. Yine çok küçük yaşta anne babasını kaybeden çocukların önemli bir risk grubu olduğunu görüyoruz. Aile içinde istediği değeri bulamayan, duygusal ihtiyaçları karşılanamayan gençler bu ihtiyaçlarını aile dışı ortamlarda aramaya yönelebiliyorlar. İşte bu noktada, girdiği ortamların nitelikleri gençlerin gidecekleri yolu tayin ediyor. Eğer iyi bir arkadaş grubuna düşmüşlerse kendilerini kaostan kurtarıp yollarına sağlıklı bir şekilde devam edebiliyorlar. Lakin kötü bir arkadaş grubuyla karşılaşmışlarsa tehlikeli bir yolculuğa ilk adımı atmış oluyorlar. Bu yolda karşılaştıkları en büyük tehlike ve tuzak ise uyuşturucu oluyor.  

Gençleri maddeye iten önemli bir aile unsuru ise ailede uyuşturucu alan bir bireyin olmasıdır. Bu genellikle baba oluyor. Çocuk çok küçük yaşlarda uyuşturucuyla karşılaşıyor ve ilerleyen yaşlarda kullanan kişiyle identifiye olup madde kullanan bir birey haline gelebiliyor. Bazen de babaya veya içen aile ferdine duyulan kızgınlık ve onu cezalandırma isteği maddeye yöneltebiliyor. Aile içinde küçük görülen, hakir görülen bazı gençlerin uyuşturucu kullanmak suretiyle “ben büyüdüm” mesajını vermeleri de sıkça rastlanan bir durumdur 

Bu görüşleri destekleyen birçok araştırma vardır. Bunlardan bir tanesinde gençler arasında sigara, içki ve esrar kullanımında aile ve akran etkileri araştırılmış. Sigara, alkol ve esrar kullanımının tek bir olgu gibi alınması gerektiği ve ard arda gelen davranışlar olduğu tespit edilmiştir. Anne ve babanın alkol ve sigara kullanmasının çocukların alkol ve sigara kullanması üzerinde etkili olduğunu gösterilmiştir. İngiltere’de yapılan bir araştırmada anne-baba tutumunun sigarayı denemede değil de sürdürmede etkili olduğu bildirilmiştir. Bu araştırmalar bırakın uyuşturucuyu anne-babanın kullandığı sigara ve alkol gibi olağan karşılanan madde kullanımlarının bile çocuğun ileride uyuşturucu kullanma potansiyelini artırdığını ortaya koyuyor.

Çocuğun Madde Aldığından Şüphelendiren Şeyler Nelerdir?

• Geceleri dışarı çıkmadan yapamaması. Bar ve disko gibi eğlence yerlerine çokça gitmye başlaması
• Eski arkadaşlarını birden terk edip çok sık beraber olduğu yeni arkadaşlıklar kurması
• Gece saatleri bile olsa gelen bir telefonla apar topar dışarı çıkması veya cevapsız telefonların sayısında belirgin artış olması 
• Çok para harcamaya veya istemeye başlaması
• Ona ait olmadığını bildiğiniz eşyalarla gelmesi ve bunları bir daha görememeniz
• Ani kilo kayıpları ve iştah sorunlarının olması 
• Uyku düzeninin bozulması 
• Göz çevresinde kızarmalar, donuk bakışlar olması  
• Elde ve vücutta daha önce görmediğiniz titremelerin olması
• Kendisine uymayan tavırlar geliştirmesi. Mesela sakin bir çocukken agresif ve ökeli bir hale gelmesi. Saygıda kusur etmeyen bir çocukken dengesiz ve saygı sınırlarını aşlan davranışlar sergilemesi

Anne-babalar çocuklarındaki değişiklikleri ve tuhaflıkları çoğunlukla hissedip uzmana başvuruyorlar. Bazı ebeveynlerancak çocuğun içtiği aşikar olunca uyanabiliyorlar. Zamanımızın uyuşturucu açısından son derece riskli olduğunu unutmayalım. Uyuşturucu kullanımının 11’li yaşlarda indiği bir devirde yaşıyoruz. O yüzden ebeveynler hem uyuşturucuya götürebilen ailevi riskleri temizleme hem değişimleri fark etme konusunda dikkatli olmaları gerekiyor.

DOÇ. DR. ADNAN ÇOBAN

PSİKİYATRİST-PSİKOTERAPİST

Uyuşturucu Bağımlılığı Nedir? Hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız eğer ki; İlgili linklere tıklayabilirsiniz.

https://www.adnancoban.com.tr/uyusturucu-bagimliligi-tibbi-bir-durumdur